Inspiratie: college van Herman Wijffels

Dit weekend vond Lowlands weer plaats. Vorig jaar gaf Herman Wijffels – hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering – een college op dit Festival  in het kader van Lowlands University 2012, een project van Coolpolitics .

Het gedachtengoed van Herman Wijffels is voor mij een zeer belangrijke inspiratiebron. Deze lezing is nog steeds actueel, en zal zeker nog een aantal jaren – helaas – actueel blijven. Herman Wijffels vertelt een duurzaam-maatschappelijk verhaal. Hij nodigt ons toehoorders uit vanuit zijn denkraam na te denken wat ons te komende tijd in de maatschappij te doen staat. Deze lessen gaan ook op voor bedrijven en organisaties. En voor aanjagers van duurzame verandering – wavemakers – zijn deze lessen leerzaam, stimulerend en inspirerend!

Wat mij aanspreekt is dat Wijffels spreekt over transformatie. Een verandering die op mens-niveau moet worden aangegaan. Een compleet nieuwe manier van leven en werken die ervoor zorgt dat we als soort overleven! Een verhaal op macro-niveau dus. Een verhaal dat een stip op de horizon zet en tegelijkertijd een leidraad is voor handelen in het nu, inclusief advies voor jouw persoonlijke rol hierin.

Ik kan de video (45 minuten: dus maak even tijd!) van harte aanbevelen. Mocht je geen tijd hiervoor kunnen vinden geef ik onder de video een korte samenvatting.

Lowlands University 2012 – Herman Wijffels from Coolpolitics on Vimeo.

Samenvatting van het college

“We verkeren in een crisis. En dat is niet alleen een financiële crisis. Deze crisis omvat veel meer. Het luidt een einde van een tijdperk in – het industriële tijdperk. De principes van het industriële tijdperk hebben hun werk gedaan en hun beste tijd gehad.

Er is een transitie nodig en komende. Een transformatie waarin de samenleving opnieuw wordt vormgegeven en geschikt gemaakt voor de 21ste eeuw.  Zie het als een nieuw evolutionair moment.

Door bevolkingsgroei, welvaartsgroei is de rek uit ons systeem. We moeten ons op een andere manier gaan verhouden tot onze natuurlijke hulpbronnen.

Wat werkt niet meer en waarom niet?

  • Het financiële stelsel dient ons niet meer. Geld komt tegenwoordig de wereld in als schuld. Er is sprake van geldschepping door banken. En daarmee zijn houdbare grenzen overschreden. Maar deze verkeerde dynamiek zit in het stelsel zelf opgesloten. Dit leidt tot inflatie – bubbles – met alle desastreuze gevolgen van dien.
  • We gebruiken meer van onze aarde dan beschikbaar is. We halen de toekomst naar voren . Er is een disbalans tussen ecologie en economie. De huidige economie is  die van take -make – dump.  En – mede – door bevolkingsgroei en welvaartsgroei leidt dit tot vervuiling en uitputting. Onze natuurlijke hulpbronnen worden overbelast. Deze crisis is nog fundamenteler dan de financiële crisis. Dit lineaire model is niet meer te handhaven!
  • In het huidige industriele tijdperk heerst de top-down organisatiestructuur. Deze pyramidestructuur past niet bij de opgaven waar we voor staan.  De structuur zorgt ervoor dat zaken vastlopen. Andere vormen van organiseren, zowel bedrijven als politiek zijn nodig.

Samenvattend kun je zeggen:  er is een mismatch tussen de omstandigheden die er nu zijn, dat wat nodig is en hoe we ons georganiseerd hebben.

Oplossingsrichtingen:

  • De financiële instellingen moeten weer hun maatschappelijke plek innemen. Dienstbaar zijn aan de reële economie. Stoppen met geld met geld maken. En ook bijdragen aan de financiering van de duurzame transitie.
  • We moeten efficiënter omgaan met onze natuurlijke hulpbronnen. We moeten niet alleen stoppen met aantasten en uitputten van de natuur, maar zelfs de natuur aanvullen. Oogsten uit stromen die uit de natuur voortkomen in plaats van natuurlijke bronnen opmaken.
  • We moeten ons anders gaan organiseren. Naar netwerken en open organisatievormen. Ruimte maken voor emergentie: laten opkomen wat er al is.

Conclusies:

Alle ingrediënten voor een volgende fase van de benodigde maatschappelijke ontwikkeling zijn er al!

Wat nodig is is decentraal denken en handelen, verbinden via netwerken, toepassen van circulaire economie. Ook vraagt deze nieuwe ordening een nieuwe ethiek. We moeten ons continue afvragen: wat is het effect van wat ik doe op anderen en op de natuur?

Afsluitend advies:

Gebruik je innerlijk kompas! Welke rol pak je in deze ontwikkeling? Welke invulling geef je aan je persoonlijke leven? Doe wat je past en doe waar je blij van wordt! Dat is de beste manier om iets moois te maken van ‚jouw rondje aarde’!

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *