De komende tijd zal deze pagina steeds aangevuld worden.
In een notendop gaan de lessen uit Groen en Gevangen over betekenis economie, Rijnlands organiseren en persoonlijke transfomatie. De drie niveaus die horen bij de zin die je in Groen en Gevangen vaak zult tegenkomen: Goed voor de aarde, goed voor het bedrijf, goed voor mij.
In het boek Groen en Gevangen staat uit uitgebreide literatuurlijst, gelinkt aan citaten uit het verhaal. Deze lijst is illustratief voor de kennisbasis van het boek.
De lessen – dat is iets anders dan kennis – zullen voor iedereen anders en persoonlijk zijn. Dit is afhankelijk van wat je zelf hebt meegemaakt en ook of je meer type Marieke, Hakim, Jan of Van Pelt bent.
Wat Marieke leerde
Marieke leerde de kracht van organiseren – ik gebruik bewust het woord organiseren in plaats van managen – voor duurzaamheid. En dan doel ik specifiek op organiseren op basis van vakmanschap, verbinding, vertrouwen en inspiratie. Bottom-up organiseren. Organiseren waarbij niet gelet wordt op welke functie je in het bedrijf hebt, maar waarbij het erom gaat dat je een ‘groen hart’ hebt en dat je daardoor ook waardevolle kennis, dromen of ideëen hebt. Ze kende het al, maar had het nooit toegepast in haar werkomgeving. In Groen en Gevangen lees je wat er gebeurt als ze andere wegen zoekt, nieuwe verbindingen legt, durft te vertrouwen op haar kennis en kundigheid. Goed voor het bedrijf.
Daarnaast leerde ze moedige keuzes te maken. Ze besluit om als haar volledige duurzame zelf naar het werk te gaan. En dat was niet eenvoudig, daar ging een innerlijke strijd aan vooraf. De ‘nieuwe’ Marieke zorgt dat ook anderen in haar omgeving zich gaan ‘vernieuwen’. Goed voor mij.
Tot slot leert Marieke dat weerstand die zij in haar directe omgeving ervaart, vaak geworteld is in complexiteit. Het bedrijf zit gevangen in systemen (ketens, investeerders) en daardoor bewegen collega’s niet. Daarnaast hebben ogenschijnlijk simpele keuzes (ingrediënten, verpakkingen) grote mondiale effecten. Ze leert dat het mogelijk is om via een goed doordacht experiment met complexiteit aan de slag te gaan en zo de transitie-opgaven aan te gaan. Goed voor de aarde.
Mijn boodschap
Vanzelfsprekend heb ik als auteur geprobeerd om mijn blik op duurzaamheid in het boek te verweven. Hieronder een opsomming van mijn ‘boodschap’, van wat ik wil overbrengen.
Ik gebruik de term duurzaamheid volop. Ik geloof nog steeds in de oorspronkelijke definitie van duurzame ontwikkeling: ontwikkeling waarbij we in onze behoeften voorzien zonder toekomstige gerenaties de mogelijkheid te ontnemen in hun behoeften te voorzien. In de praktijk zie ik – en velen met mij – dat duurzaamheid is verworden tot meten, verbeteren, rapporteren en vaak nog beperkt tot CO2 . Betekenis economie: daarin zit voor mij invulling richting echte duurzame ontwikkeling. Door te zoeken naar betekenis, voorbij het huidige economische systeem, ontstaat er nieuw handelen, resulterend in nieuwe systemen die nodig zijn voor een brede (niet alleen ecologisch, ook maatschappelijk etc) duurzame ontwikkeling en toekomst.
Meten van duurzaamheid. Zoals hierboven al benoemd vind ik dat we zijn doorgeschoten – of dreigen door te schieten – in de manier waarop we nu duurzaamheid rapporteren. En ja, ik realiseer me dat klimaatvoetafdrukken en CO2 – rapportages een goede eerste stap zijn. Maar er zit ook een bijziendheid in. Want wat zijn effecten van grondstoffen en afvalstromen? Wat zijn effecten op biodiversiteit? Wat zijn effecten op welzijn en welbevinden elders op de wereld? En zo zijn er nog heel veel vragen die ik kan stellen. Met de CSRD maken we een goede eerste stap. En gelukkig zijn er ook rapportage-methoden in ontwikkeling die de vragen die ik stelde gaan beantwoorden. Maar wat ook belangrijk is: rapporteren moet niet het doel zijn. In een duurzaamheidsrapportage laat je zien wat je intrinsiek doet.
Nieuw organiseren of Rijnlands organiseren. Ik vind dat we structureel teveel vast zitten in ‘de hark’ van managementlagen. Dit zorgt ervoor dat talent en vakmanschap te weinig ruimte krijgt binnen organisaties. ‘Talenten boven structuren‘, was één van de pijlers van het bedrijf The Vision Web, waar jaren geleden gewerkt heb. Dat omschrijft wat mij betreft hoe we anders met elkaar kunnen samenwerken binnen bedrijven en organisaties.
…. to be continued.